Các chất gây dị ứng chính trong thực phẩm: Nhãn bắt buộc & Thách thức khi xuất khẩu
Thời gian đọc: ~6 phút
1. Các chất gây dị ứng bắt buộc phải công bố
Tại New Zealand và Úc, cơ quan quản lý thực phẩm FSANZ (Food Standards Australia New Zealand) yêu cầu các chất gây dị ứng chính trong thực phẩm phải được công bố rõ ràng, dễ hiểu và chính xác trên nhãn sản phẩm.
Dưới đây là danh sách các dị ứng phổ biến mà nhà sản xuất bắt buộc phải ghi trên nhãn:
- Sữa (milk)
- Trứng (egg)
- Lúa mì và các loại ngũ cốc có chứa gluten (bao gồm lúa mì, lúa mạch, yến mạch, lúa mì đen…)
- Đậu nành (soy)
- Đậu phộng (peanut)
- Các loại hạt cây (tree nuts như hạnh nhân, hạt điều, hạt dẻ Brazil…)
- Cá (fish)
- Động vật có vỏ cứng (crustacea như tôm, cua…)
- Động vật thân mềm (molluscs như nghêu, sò, mực…)
- Vừng (sesame)
- Đậu lupin
- Sulphite (chất bảo quản nhóm sulphur dioxide), nếu ≥ 10 mg/kg
Các chất này không chỉ cần liệt kê trong danh sách thành phần, mà còn phải được in đậm, rõ ràng và có thêm dòng cảnh báo riêng như “Contains: Milk, Egg, Soy…” để giúp người tiêu dùng dễ nhận biết và ra quyết định an toàn hơn.
2. “May contain…” – Không đơn giản là cảnh báo
Nhiều sản phẩm bạn thấy trên thị trường có ghi: “May contain traces of…” (có thể chứa dấu vết của…), đặc biệt đối với các chất dễ gây dị ứng. Nhưng điều này không phải muốn ghi sao cũng được.
Tại New Zealand và Úc, doanh nghiệp được khuyến nghị sử dụng hệ thống VITAL 4.0 (Voluntary Incidental Trace Allergen Labelling) – một công cụ đánh giá khoa học giúp xác định nguy cơ tồn dư chất gây dị ứng không chủ ý trong sản phẩm, ví dụ từ thiết bị sản xuất chung, lây nhiễm chéo, hoặc từ nguyên liệu thô.
Mặc dù việc ghi nhãn kiểu “may contain” không bắt buộc, nhưng được kỳ vọng sử dụng có trách nhiệm và dựa trên đánh giá nguy cơ rõ ràng, nhằm tránh gây hiểu nhầm hoặc lo ngại không cần thiết cho người tiêu dùng.
3. Nhãn “gluten-free” nghiêm ngặt – chỉ dưới 3 ppm
Khi ghi nhãn “gluten-free”, sản phẩm tại New Zealand phải đảm bảo chứa gluten dưới mức phát hiện được, tức dưới 3 ppm (phần triệu) – một giới hạn rất khắt khe so với các nước khác như Mỹ hay EU (cho phép đến 20 ppm).
Để có thể sử dụng nhãn này, nhà sản xuất phải thực hiện kiểm nghiệm định lượng gluten tại các phòng lab được công nhận và có bằng chứng rõ ràng đi kèm. Đây là một rào cản không nhỏ với doanh nghiệp Việt Nam nếu muốn xuất khẩu các sản phẩm có nguyên liệu từ ngũ cốc.
4. Công bố dị ứng – Vì sao người tiêu dùng và chính phủ đặc biệt quan tâm?
Tại New Zealand, sự an toàn thực phẩm là ưu tiên hàng đầu, đặc biệt đối với người tiêu dùng có cơ địa dị ứng. Một sơ suất nhỏ trong việc ghi nhãn – như thiếu sót thông tin, hoặc không liệt kê đúng cách – có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe, thậm chí gây tử vong.
Vì vậy, cả người tiêu dùng lẫn cơ quan quản lý – đặc biệt là MPI (Ministry for Primary Industries) – đều có sự giám sát chặt chẽ đối với việc công bố thông tin dị ứng. MPI thường xuyên kiểm tra sản phẩm trên thị trường và yêu cầu thu hồi khẩn cấp nếu phát hiện vi phạm liên quan đến ghi nhãn dị ứng không đúng hoặc gây hiểu lầm.
5. Thách thức lớn với doanh nghiệp Việt khi xuất khẩu
Việc tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về dị ứng thực phẩm là một trong những rào cản lớn nhất khi doanh nghiệp Việt muốn xuất khẩu thực phẩm chế biến sang New Zealand hoặc Úc. Khó khăn không chỉ đến từ ngôn ngữ hay thiết kế nhãn mà còn nằm ở:
- Hệ thống quản lý nguyên liệu chưa đầy đủ: nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ chưa có hệ thống theo dõi chặt chẽ nguồn gốc và thành phần nguyên liệu đầu vào.
- Thiếu kiến thức chuyên môn về VITAL hoặc FSANZ: khiến việc ghi nhãn “May contain…” thiếu căn cứ, dễ bị phản ứng hoặc từ chối khi kiểm định.
- Chi phí kiểm nghiệm cao: muốn ghi nhãn “gluten-free” thì cần test thường xuyên ở phòng lab chuẩn quốc tế, điều này tạo áp lực tài chính không nhỏ.
- Cập nhật liên tục về luật và tiêu chuẩn: FSANZ và MPI cập nhật yêu cầu nhãn định kỳ, nếu doanh nghiệp không theo sát sẽ bị tụt hậu hoặc buộc phải thu hồi hàng.
✅ Kết luận
Việc công bố chất gây dị ứng trong thực phẩm không đơn thuần là một dòng nhỏ trên nhãn – đó là một lời cam kết về trách nhiệm, uy tín và sự an toàn. Ở các thị trường như New Zealand và Úc, điều này đặc biệt được coi trọng – cả người tiêu dùng lẫn chính phủ đều có những kỳ vọng rất cao với doanh nghiệp sản xuất.
Nếu bạn là người sản xuất hoặc đang muốn xuất khẩu sản phẩm thực phẩm ra quốc tế, việc hiểu và thực hiện đúng các quy định về ghi nhãn dị ứng là một bước đi cần thiết – không thể bỏ qua.
🧾 Bạn đã từng gặp khó khăn khi làm nhãn cảnh báo dị ứng cho sản phẩm xuất khẩu?
💬 Hãy chia sẻ kinh nghiệm hoặc câu hỏi của bạn trong phần bình luận bên dưới – cùng nhau thảo luận để hiểu đúng và làm đúng!
📩 Nếu bạn muốn nhận thêm các tài liệu và phân tích chuyên sâu về an toàn thực phẩm và quy định quốc tế, đừng quên đăng ký bản tin từ FoodInsight nhé!
